Βαβέλ

         Σαν την πολύχρωμη και πολύβουη αγορά του Han El Halil μοιάζει το ίχνος που άφησε πίσω της η εκλογική αναμέτρηση συμπεριλαμβάνοντας και όλους αυτούς που δεν κατάφεραν να μπουν στη βουλή. Από “Πειρατές” (κίνημα ακτιβιστών κατά της Acta για το διαδίκτυο), ακροαριστερούς, ακροδεξιούς, κεντρώους, ευρωπαϊστές, εθνικιστές, κομμουνιστές, καπιταλιστές, αντιστασιακούς, επαναστάτες. Απ’ όλα έχει ο μπαξές. Κανένας σχηματισμός δεν μπόρεσε να απλώσει τη σκέψη του και το ιδεολογικό του στίγμα επιχειρηματολογώντας και ενσωματώνοντας απόψεις για τα περισσότερα απ’ όσα μπορεί να απασχολούν τον Έλληνα του 21^ου αιώνα. Και έτσι η πέτρα έσπασε σε μικρά μικρά κομμάτια που δύσκολα μπορούν πλέον να δημιουργήσουν ένα ψηφιδωτό.

         Η λέξη Βαβέλ προέρχεται από την εβραϊκή λέξη μπαλάλ και σημαίνει σύγχυση. Η αλληγορία της διήγησης αποκτά ιστορικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας μετά τις χθεσινές βουλευτικές εκλογές που ανέδειξαν εφτά κόμματα ποικίλων ιδεολογικών τάσεων και αποχρώσεων. Θα μπορούσε κάποιος να πει πως επιτέλους η βουλή των Ελλήνων απέκτησε πολυφωνία αποτυπώνοντας έτσι τις κυρίαρχες τάσεις της κοινωνίας. Πιθανόν, στην περίπτωση που όλοι αυτοί μιλούσαν μια κοινή γλώσσα και μπορούσαν να συνεννοηθούν. Εν προκειμένω, μόνο σύγχυση και ασυνεννοησία προκαλούν. Το σαθρό και χωρίς σχέδιο οικοδόμημα ετοιμάζεται να καταρρεύσει.       

        Αιτία; Η έπαρση, η υπερηφάνεια, το υπέρμετρο και απύθμενο εγώ που δημιούργησε η οικονομική ευμάρεια. Μια κοινωνία σε ξέφρενους ρυθμούς με εφαλτήριο και μέσο το χρήμα, πίστεψε πως μπορεί όλα να τα καταφέρει, να φτάσει εκεί που κανείς ποτέ δεν έφτασε, να αποκαθηλώσει και να στρογγυλοκάτσει στο θρόνο του Θεού. Κι όταν ο πύργος σηκώθηκε ψηλούτσικος κι ατένιζε ένα γύρω, ήρθε η σύγχυση. Δεν ακούμε το διπλανό μας στα δυο μέτρα (γιαυτό ούρλιαζε ο πρόεδρος της Χρυσής Αυγής στη συνέντευξη τύπου;), δεν καταλαβαίνουμε τη γλώσσα του - ούτε καν εκείνη του σώματος, και το οικοδόμημα άρχισε να γέρνει επικίνδυνα σαν τον πύργο της Πίζας. Εκείνος παρόλα τα κουσούρια του, έμεινε ορθός κάνοντας το γύρο του κόσμου μέσα από καρποστάλ και γράμματα. Ο δικός μας θα μείνει όρθιος;

         Χρόνια τώρα - τα διπλά και παραπάνω απ’ όσα έχω προλάβει να ζήσω - η ελληνική κοινωνία τσακώνεται σε ξένο αχυρώνα. Για ξένες ιδεολογίες, για ξένη μουσική, για ξένα φαγητά, για ξένες γλώσσες, για ξένους ανθρώπους. Ένα παιχνίδι διχασμού που υπηρέτησε ευχαρίστως και βλακωδώς ο ελληνικός λαός αφήνοντας πίσω του νεκρούς, πληγωμένους και τραύματα που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά.

              Ο σεισμός της Κυριακής είναι βέβαιο πως έκανε τα πράγματα να μετακινηθούν. Αντί διαπληκτισμών για το ποιος προκάλεσε ή προέβλεψε το σεισμό, καλό είναι να βγούμε τρέχοντας όλοι έξω και να καταπιαστούμε να διορθώσουμε τις ζημιές. Ως μια παρέα, ως Έλληνες. Διεκδικώντας τη ζωή που μας ανήκει ας πετάξουμε από πάνω μας τις πολύχρωμες φορεσιές και ας ντυθούμε με τη στολή της πατρίδας για “να σώσουμε οτιδήποτε αν σώνεται”. Να βοηθήσουμε τους τραυματισμένους συμπολίτες μας και να σχεδιάσουμε το αύριο σε βάσεις παλιές. Γνήσια ρωμαίικες, γνήσια Ελληνικές. Μακριά από “πατριωτικές” φαντασιώσεις και οικονομικές ουτοπίες. Ελπίζω πως αντί να σκοτωθούμε μεταξύ μας, να τα βάλουμε με τον εαυτό μας που μας έφερε μέχρι εδώ και με αυτούς που μας έσπρωξαν ανελέητα στο γκρεμό. Αλλιώς θα καταρρεύσει ως χάρτινος πύργος η Βαβέλ…

Ευάγγελος Θεοδώρου

δημοσιεύτηκε στο apela.gr, 9.5.2012

Περί Κρίσεως

Περί Κρίσεως μιλάει σήμερα ο Θεός

και δικαιοσύνης που απονέμεται αδέκαστα,

κρίση που κόβει σαν σπαθί αλεξανδρινό

χωρίζοντας τα ίσια από τ’ ανάποδα

ακονισμένη επάνω σε κόψη 
που Σχέση ονομάζεται.

Σχέση του ενός που πατά τούτη τη γης και τ’ άλλου

σχέση του πλούσιου με το φτωχό κι αντίστροφα

του σπιτονοικοκύρη με τον γείτονα

του φίλου με τον φίλο

του αδερφού με τον αδερφό

του συζύγου με την σύζυγο.

Στον Παράδεισο
με δίδαξε ο ασκητής καλόγερος

μπαίνεις μαζί με άλλους, 
ποτέ μονάχος.

Επάνω εκεί θα μετρηθούμε

επάνω εκεί θα κρίνει ο ένας τα κρίματα του άλλου.
Στο μέτρο της Αγάπης.

Αν έχεις κότσια τράβα τον ανήφορο
αλλιώς τίποτα μη ζητάς.

Λόγος δεν έγινε ποτέ για αμαρτωλούς,

αυτούς άλλωστε αγάπησε με πάθος ο Θεός,

κουβέντα μονάχα έγινε 
για τους «μηδέποτε μετανοήσαντες».

Πόσο αλλιώτικα θα ήταν άραγε γραμμένη η ιστορία

αν κάθε της παράγραφο υπέγραφε κάποιος μετανιωμένος...

Κι αν πεις για τη νηστεία,

μονάχα εκείνη της ψυχής λογίζεται ορθή

καθώς το λέει ο υμνογράφος.

Αποχή από το φαγητό κάνουν κι αυτοί της τηλεόρασης,

αλλοίμονο… 

Ευάγγελος Θεοδώρου

«Όπου θελήσεις κι όπου ζητήσεις στο τέλος θα πας»

       Είναι λυπηρό να παρατηρεί κανείς στις δύσκολες μέρες που ζούμε τους νέους ανθρώπους γύρω μας να συγκλονίζονται κυριολεκτικά από τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης. Σαν να έπεσε κεραυνός, σαν να φουρτούνιασε η θάλασσα ξαφνικά, λες και δεν ξέραμε πως ανοιγμένοι χωρίς σκαρί γερό μεσοπέλαγα στην πρώτη φουρτούνα θα χοροπηδούσαμε σαν καρυδότσουφλο στα κύματα…

         Αφήσαμε εκτεθειμένους τους εαυτούς μας - τα μοναδικά από το Θεό χαρισμένα πρόσωπα μας - χωρίς θεμέλια γερά, χωρίς εφόδια ικανά να μας εξασφαλίσουν το ταξίδι. Αφεθήκαμε στην ευκολία της απόλαυσης των αγαθών που ασύδοτα μας προσφέρονταν γύρω μας, χωρίς ποτέ να σκεφτούμε αν και πόσα μας ανήκουν. Δελεαστήκαμε από τα φανταχτερά και πρόσκαιρα και αφήσαμε τα μεγάλα και σπουδαία. Αφήσαμε όσα μας έμαθαν οι γονείς μας, όσα οδήγησαν γενιές και γενιές Ελλήνων σε μονοπάτια ασφαλή, αναζητώντας μια περιπέτεια που κανείς μας δεν μπορούσε να διαχειριστεί.

         Το χειρότερο δεν είναι η προσκόλληση μας στα υλικά αγαθά και τις διασκεδάσεις. Είναι η αποκαθήλωση των σημείων υπεροχής που χαρακτήριζαν τη φυλή μας αιώνες τώρα. Όπως χαρακτηριστικά λέει συχνά πυκνά ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας, τη θέση των ρετιρέ πήραν τα υπόγεια. Προδώσαμε τους φίλους μας, το ζευγάρι μας, τους συζύγους, τα παιδιά μας, την κοινωνίας μας, την ίδια μας την πατρίδα.

         Δείτε, πόσοι από εμάς τους νέους άντρες ζητάμε όσα ζήτησαν οι γονείς μας στις ίδιες ηλικίες. Τότε ο νέος ήταν σπουδαίος και αναγνωρισμένος από την κοινωνία αν ήταν σοβαρός, αν δούλευε, αν είχε δημιουργήσει οικογένεια, αν ζούσε ζωή πνευματική και ισορροπημένη, αν αγαπούσε το Θεό και προσέφερε στην κοινωνία, αν δεν έδινε δικαιώματα, αν ήταν άντρας κυριολεκτικά. Σήμερα, μια γενιά μετά από αυτή των γονιών μας, «μάγκας και σπουδαίος και σωστός» είναι ο μισοτεμπέλης, αυτός που έχει χρήματα (από πού άραγε), που έχει «μουράτο» αυτοκίνητο, διασκεδάζει στα μπαράκια μέχρι πρωίας, έχει «επιτυχίες» στο άλλο φύλο, η εξωτερική του εμφάνιση δεν είναι και τόσο  ανδροπρεπής, που περνά τη ζωή του αδιάφορα και χαλαρά. Ο τύπος, του όσα φάμε κι όσα πιούμε σήμερα…

         Και αντίστοιχα οι κοπέλες παραμυθιάστηκαν από το πρότυπο που πουλάει η νέα εποχή, το πρότυπο της Μαντόνα (της τραγουδίστριας ασφαλώς). Να ντυθούμε με στυλ, να περιποιηθούμε πρόσωπο μαλλιά σώμα και νύχια μέχρι αηδίας, να ψωνίσουμε ότι βρούμε μπροστά μας, να αλλάζουμε ακατάσχετα ερωτικούς συντρόφους, να μην παντρευτούμε ποτά και να φτάσουμε πενήντα χρονών όμορφες, ελεύθερες, με 2-3 υιοθετημένα παιδιά…

         Αποτελέσματα πειραματικά αποδεδειγμένα; Ψυχολογικά προβλήματα, άγχος, ανασφάλεια, φοβίες και ένα μέλλον αβέβαιο. Νομίζω τελικά πως ο Θεός αγαπάει υπέρμετρα αυτόν τόπο και τους ανθρώπους του. Αφού δε βάζουμε μυαλό μόνοι μας, ήρθε η οικονομική κρίση να μας επαναφέρει – σε επίπεδο κοσμοθεωρίας - εκεί που θα έπρεπε να ήμασταν.

         Ασφαλώς τίποτα δεν θα αλλάξει αν δεν αλλάξουμε εμείς τον «εντός ημών» άνθρωπο. Όση αγανάκτηση κι αν εκδηλώσουμε για τους άλλους, τους από πάνω ή τους γύρω μας, τίποτα δεν πρόκειται να βελτιωθεί αν εμείς οι ίδιοι δεν αποφασίσουμε να αλλάξουμε τον ταλαιπωρημένο και σε λάθος δρόμο βαδίζοντα εαυτό μας. Άλλωστε πολύ επιτυχημένα λέει το τραγούδι: «Όπου θελήσεις κι όπου ζητήσει στο τέλος θα πάς…»

Ευάγγελος Θεοδώρου

δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Όσιος Νίκων, Οκτ-Νοε-Δεκ, 2011

Σπίτι του Πατέρα

Ω, σπίτι του Πατέρα

χρόνια παιδικά χαμένων παραδείσων μου

σε σένα τραβώ κουπί

κάθε που ξημερώνει ο ήλιος

μέσα από συμπληγάδες και σειρήνες και Κίρκες

κάθε λογής

εσένα ζητώ σαν ζητά το δεντρί τις ακτίνες

να συνθέσει φαΐ ολάγευστο φως.

  

Στα μακρινά ταξίδια της επιστροφής

ζωντανεύει εξαίσιος ο έρωτας

για σένα Ιθάκη της καρδιάς μου

Εδέμ ολάνθιστη των ηδονικών μου στεναγμών

νοσταλγία και πόθε μου παντοτινέ…

Ευάγγελος Θεοδώρου

Τριώδιο

Άνοιξε το Τριώδιο 
- βιβλίο γεμάτο ψαμλωδιές για το Θεό -

μα για πολλούς αλλοίμονο

μια ακόμα πόρτα κλείνει αυτοθέλητα,

η πόρτα της ανάβασης.

Τι να την κάνω τη ζωή,

και δυό και τρείς να μου χαρίσουν,

αν δε δοκιμάσω σε κάποια κορφή να ανεβώ

και από ‘κει να ετοιμαστώ για άλλη.

Τι να την κάνω τη ζωή αν δεν ξημερωθώ

για μια έστω φορά

σ’ ένα ψηλό βουνό χορταίνοντας το φως που με χτυπά στα μάτια

πίνοντας τη ζεστιά του ήλιου σε όλο μου το κορμί. 

Και πρώτη πρώτη ζεστασιά

φως πρώτο μες στα μάτια

είναι το κρύψιμο του πετεινού του μύθου

κάτω από τόπο σκιερό

εν γνώσει ταπεινούμενος μετά από την ήττα.

«Ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται» συμπληρώνει ο Κύριος.

Καλή ανάβαση λοιπόν κι ας είναι για μια μέρα

αλλιώς ειν’ άχρηστη η ζωή και ο καιρός χαμένος… 

Ευάγγελος Θεοδώρου

 

Εσένα ρωτώ

Στις παραμικρές σου στιγμές

εκεί σε κοιτώ

στις αδιάφορες ματιές σου

εκεί σε κοιτώ

στους ξεχασμένους λογισμούς σου

εκεί σε κοιτώ

Στου εγωισμού σου τις κορφές

εκεί σε μετρώ

στου δικαιώματος σου τις άμυνες

εκεί σε μετρώ

στα «άσε με ξέρω εγώ» που λες

εκεί σε μετρώ

  

Εσένα δειλέ εαυτέ μου

που αγνοείς το μαχαίρι που σου δίνω

σε κοιτώ και σε μετρώ

σε κάθε πρόκληση των θέλω του άλλου

σε κάθε χτύπο της πόρτας σου απροσδόκητο

σε κάθε ενδεχόμενο συνύπαρξης με τον πλησίον

εσένα δειλέ εαυτέ μου

σε ρωτώ

Αντέχεις; Αν αντέχεις, ανέβα στο πρώτο σκαλί.

Μπορείς; Αν μπορείς, προχώρα παραπάνω.

Θέλεις; Αν θέλεις, τότε φτάσε στην κορφή.

Ευάγγελος Θεόδωρου

 

Της ερήμου πολίτες

           Όρθρου βαθέως, η ώρα τέσσερις το πρωί, ο π. Μιχαήλ έβαλε «Eυλογητός» για την καθημερινή ακολουθία στον πανάρχαιο ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, καθολικό της Ιεράς Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Όρους Σινά. Στο βαθύ σκοτάδι του ναού μαυροφορεμένες φιγούρες προσκυνούν τα εικονίσματα, στέκονται στο αναλόγιο, χάνονται στο βάθος της εκκλησιάς, ζωντανεύουν τα στασίδια που τρίζουν κάθε που τα ακουμπούν ανθρώπων χέρια.

         Στον απόκοσμο, ή μάλλον υπέρ-κοσμο τούτο τόπο, φωνασκείες και αργολογίες ψαλτικές δεν έχει. Πριν να σηκωθεί ο ήλιος πίσω από τα πανύψηλα γυμνά βουνά που περιβάλλουν το μοναστήρι, πρέπει ο εφημέριος να έχει πει «Δι’ ευχών», να πάρουν οι πατέρες τον καφέ τους, να πάνε στα διακονήματα. Οι προσκυνητές πολλοί, οι ανάγκες καθημερινού και υπεύθυνου μόχθου πολλές.

         Στα «Πασαπνοάρια» οι γηραιότεροι πατέρες άφησαν τη θέση τους στα αναλόγια στους νεότερους. «Τόπο στα νιάτα» όπως λέει και ξαναλέει ο π. Ευμένιος. «Παιδάκι μου, εμείς τα ψάλλαμε τόσες φορές. Μας βαρέθηκαν κι οι πέτρες. Σειρά σας τώρα».

         Μέχρι τα «κατηχούμενα» ψάλλαμε και στους δύο χορούς. Παρεκάλεσα τον προεξάρχον του δεξιού αναλογίου π. Σ. να ηχογραφήσουμε το χερουβικό. Δεν ήθελε αλλά συμφώνησε με έναν όρο: Όχι ονόματα. Έτρεξα να φέρω τον ψηφιακό εγγραφέα από το κελί μου. Μαζεύτηκαν αρκετοί στο δεξιό αναλόγιο. Ο π. I., ο π. Θ., ο π. Θ.. Τους έπεισα να ψάλλουν όλοι μαζί, κράτησα εγώ το ίσο.

         «Όπως υπό του κράτους σου πάντοτε φυλαττόμενοι…». Ημέρα Τετάρτη, ο ήχος Άγια, χερουβικό του συντοπίτη μου Πέτρου από τη λειτουργία του Πρωγάκη. Ο ρυθμός γοργός, το ψάλσιμο κατανυκτικό και ήρεμο, καλογερικό που λέμε. Λειτουργικά σύντομα, ‘Αξιον εστί του Φωκαέα. Κοινωνικό δε ψάλλαμε. Το τυπικό από τον 5^ο αιώνα μ. Χ. ορίζει της καθημερινές να λέγεται χύμα και μέχρι να βγει ο παπάς να κοινωνήσει να διαβάζεται η πρώτη ώρα.

         Λίγο αργότερα στο αρχονταρίκι συζητούσαμε με τον μουσικολογιώτατο π. Σ. για ψαλτικά. Μικρή συνέντευξη δηλαδή, προσπαθώντας να αφουγκραστώ την αύρα της ερήμου, την σχέση των ερημιτών καλογέρων με την τέχνη που σύμφωνα με τον Πλάτωνα «…Αρ’ οὖν τοῖς ποιηταῖς ἡμῖν μόνον ἐπιστατητέον καὶ προσαναγκαστέον τὴν τοῦ ἀγαθοῦ εἰκόνα ἤθους ἐμποιεῖν τοῖς ποιήμασιν» (Πλ Πολ 401b).

 

 

(Ο παρακάτω διάλογος ΔΕΝ είναι απομαγνητοφώνηση αλλά μεταφορά από μνήμης της συζήτησης σε γραπτό λόγο)

     

Ευ.   : Πάντοτε κλασσικά μαθήματα ψάλλετε πάτερ;

π.Σ. : Πάντα. Και όταν λέμε κλασσικό εννοούμε κυρίως μέχρι τις αρχές του 19^ου αιώνα, με κάποιες εξαιρέσεις φυσικά.

Ευ.   :  Και σήμερα που ήταν καθημερινή, Πέτρο;

π.Σ. :  Και τι άλλο να ψάλουμε; Η παράδοση είναι παράδοση.

Ευ. : Μερικοί λένε ότι ο Πέτρος και γενικά τα κλασσικά μαθήματα είναι κάπως απλά.

π.Σ. :  (Μειδίαμα) Απλά; Εγώ νομίζω πως είναι πολύ έντεχνα. Απλή είναι μονάχα η εξωτερική τους μορφή. Δυστυχώς συνηθίσαμε στα χρόνια μας τα τρίγοργα και τα τετράγοργα. Δηλαδή οι παλαιότεροι δεν ήξεραν να γράφουν έτσι; Ασφαλώς ήξεραν, επομένως το ερώτημα είναι γιατί έγραφαν με απλό τρόπο. Όσο για τον Πέτρο κατά την άποψη μου, είναι η μεγαλύτερη μουσική φυσιογνωμία όλων των εποχών!

Ευ.  :  Ξέρεις ότι είναι σχεδόν σύγχρονος με τον Μότσαρτ, ε;

π.Σ. : Μην με βάζεις σε πειρασμό! Το έργο του είναι πολλαπλάσιο, είναι τεράστιο σε όγκο και σημάδεψε καθοριστικά την Βυζαντινή μουσική μια για πάντα. Σκέψου πως, σύμφωνα με την παράδοση, συνέθεσε, εξήγησε και συνέταμε σχεδόν τα πάντα, μέχρι περίπου τα τριάντα του χρόνια. Καταλαβαίνεις για τι φαινόμενο μιλάμε; Είναι μια τεράστια μουσική ιδιοφυία. Αλλά μαζί μ’ αυτό –πρέπει να το πούμε–, τα μεγάλα λάθη γίνονται από τους πολύ μεγάλους.

Ευ.    : !!!!!!! Δηλαδή;

π.Σ. : Με την γενική επιβολή της αναλυτικότερης σημειογραφίας και την καθιέρωση της λεγομένης «νέας παπαδικής» έδωσε στον καθένα το δικαίωμα να μπορεί να παρέμβει, να εισαγάγει μακάμια και εξωτερικά στοιχεία, γενικώς να γράφει ό,τι θέλει. Γι’ αυτό φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Σίγουρα εξυπηρέτησε την ανάγκη της εποχής του, σίγουρα η επιτροπή του 1814 έκανε τη γραφή ακόμα πιο προσδιοριστική, σίγουρα δεν γινόταν αλλιώς. Εκείνος όμως άθελά του άνοιξε τον δρόμο για την έκπτωση της μελοποιίας. 

Ευ.  :  Ενδιαφέρον! Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ αυτό! Τέλος πάντων. Ήθελα να σου πω πάτερ, πως χρόνια τώρα έχω την υποψία ότι η τέχνη, η κάθε είδους τέχνη, είναι υπόθεση απλή. Υποψιάζομαι πως πίσω από τα πολύ μεγάλα δημιουργήματα της παγκόσμιας κληρονομιάς κρύβεται κάτι πολύ απλό. Μια απλή μαθηματική πράξη: 1 + 1.

π.Σ.  :  Συμφωνώ διαφωνώντας! Η τέχνη είναι πολύ απλή στην εξωτερική της μορφή, στην επαφή της με τον άνθρωπο. Σαν το ηλιακό φως· απλό στο μάτι, αλλά και τι κρύβεται στο βάθος του; Είναι φορέας μιας ολόκληρης επιστήμης. Και τι λέω; της ίδιας της ζωής! Στα χρόνια μας δυστυχώς η τέχνη της βυζαντινής μουσικής περνάει μια κρίση. Οι σύγχρονοι συνθέτες πιάνουν κάτι, το υπεραναλύουν, το παραφορτώνουν, το διαλύουν. Αυτό δεν είναι τέχνη. Είναι σαν να βρίσκονται στη μέση ενός δάσους και να ασχολούνται μόνο με ένα μικρό λουλουδάκι. Έτσι όμως χάνουν το δάσος. Οι κλασσικοί συνθέτες, και ο Πέτρος εν προκειμένω, θα σε βάλουν στο δάσος, θα σου δείξουν όλα τα δέντρα, θα σε περάσουν από όλα τα μονοπάτια. Θα σου δείξουν και ένα μικρό λουλουδάκι, αλλά το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο δάσος. Στα χρώματα, τις μυρωδιές, στο αεράκι που φυσάει, στην ευτυχία που σου προσπορίζει, στην ζωή που σου μεταδίδει, στην δοξολογία…

Ευ.  :  Στα χρόνια μας η παράδοση σώζεται στον Πατριαρχικό ναό, σε μερικούς μεμονωμένους ναούς και στο Άγιον Όρος.

π.Σ. :  Στο Άγιον Όρος σώζεται μόνο η προφορική παράδοση κι αυτή όχι παντού. Βρίσκεις ακόμα όμως υπέροχο Καρεώτικο ύφος, κελλιώτες με καλογερική λιτότητα, συνοδείες πατέρων και μοναστήρια με παράδοση στην ψαλτική. Γενικώς όμως και το Άγιον Όρος περνάει μια κρίση, στην οποία όμως θα ανταπεξέλθει τελικώς, διότι διαθέτει αντισώματα. Όσον αφορά τα κείμενα, δύσκολα βρίσκεις παραδοσιακά μαθήματα. Ο Φιλανθίδης επί παραδείγματι έχει σχεδόν αντικαταστήσει τον Ιάκωβο; Αντικαθίσταται ο Ιάκωβος;

Ευ.  :  Πώς βλέπεις το μέλλον πάτερ;

π.Σ. :  Θα δείξει. Έχει πολύ δρόμο να τραβήξει ακόμα. Η Βυζαντινή αγιογραφία, που πέρασε μεγάλη κρίση για τρεις αιώνες, δείχνει τώρα να βρίσκει τα πατήματά της. Μετά τον Κόντογλου ο οποίος έκανε το μεγάλο βήμα, υπάρχει ένα ισχυρό ρεύμα επιστροφής στην παράδοση. Αλλά και σε μάς, τους μουσικούς, υπάρχει στην νέα γενιά μια αξιέπαινη τάση για επιστροφή στο αυθεντικό. Στην αγιογραφία τα πράγματα ήταν ξεκάθαρα, την διαφορά την αντιλαμβανόταν και ο κοινός πιστός. Στην μουσική δεν είναι εύκολο πάνοτε να ξεχωρίσει η ήρα από το σιτάρι.  Η γενική αίσθηση μεν είναι πως επικρατεί ένα μπάχαλο, αλλά αισιοδοξώ. Τεράστια δουλειά κάνει ο Ο.Φ.Ε.Λ.Π. με τον Πέτρο, τα πανεπιστήμια γενικώς με τα κλασσικά μαθήματα, ίσως και κάποιοι άλλοι μεμονωμένα. Αλλά έχει να τραβήξει ακόμα πολύ δρόμο, ίσως εμείς γεράσουμε και δεν δούμε συγκεκριμένα αποτελέσματα.

Ευ.  :  Μάλιστα… Λοιπόν, άντε ευλόγησον γιατί πέρασε η ώρα πρέπει να ανέβω στη βιβλιοθήκη

π.Σ.  : Ο Κύριος!

Ευάγγελος Θεοδώρου

δημοσιεύτηκε στο lampadariospetros όπου υπάρχει και το ηχητικό απόσπασμα, 18.9.2013