Μάνα

Ρώτησαν κάποτε τον στιχουργό και ποιητή Δημήτρη Λέτζο σχετικά με το περίφημο τραγούδι του «Έρωτας αρχάγγελος»: «Το έγραψα για τη μητέρα μου, στο νοσοκομείο, πριν πεθάνει από καρκίνο. […] Αυτό το «Μάνα μη με δεις...» που έγραψα είναι όλο το τραγούδι. Σαν να έλεγα «μάνα μη με δεις τώρα που έχω λυγίσει από τον πόνο και τα έχω βάψει όλα μαύρα». Πονούσα πολύ. Μόνο μια μάνα μπορεί να πει σε έναν γιο να σταθεί όρθιος. Και το έκανε μέσα από αυτό το τραγούδι, εκεί που μου λέει «τη στερνή κουβέντα σου τη θυμάμαι ακόμα, σαν χορεύεις, μου ’λεγες, να 'σαι ο Διγενής».

            Είναι πράγματι αλήθεια, αγαπητοί μου αδερφοί, πως μόνο η μάνα μπορεί να δώσει μια τέτοια εντολή και να εφοδιάσει με θάρρος ένα παιδί για τον κοπιώδη αγώνα της ζωής. Κι είναι Διγενής το όνομα του γιού της, γιατί μονάχα τα σπλάχνα της μάνας μπορούν να κληρονομήσουν στα παιδιά τους το γένος της ευαισθησίας και της αντρειοσύνης, εγγράφοντας στη βιολογική τους ταυτότητα το όνομα του διαχρονικού ακρίτα μαχητή.  Οι περισσότεροι θαρρούν πως το κυρίαρχο χαρακτηριστικό των γυναικών είναι η ευαισθησία, μα η αλήθεια είναι πως η ευαισθησία έχει δίδυμη αδερφή τη γενναιότητα, το μέγεθος της οποίας αποκαλύπτεται την ημέρα που τίκτουν τα παιδιά τους και αφιερώνουν τη ζωή τους ολάκερη στην ανατροφή και το χτυποκάρδι τους. Κι αν δεν κληρονομήσουν σήμερα οι μητέρες στους νέους και στις νέες τη διττή αυτή ιδιότητα, με ποια όπλα θα παλέψουν στη μάχη της ζωής;

            Αυτή τη μάνα και μάλιστα την Ελληνίδα, αν θέλετε ακόμα καλύτερα την ηρωΐδα Λάκαινα, αμφισβητεί σήμερα η εποχή μας. Την ολημερίς αγωνιζόμενη μάνα που είναι κυρά και αρχόντισσα του οίκου και μόνη αυτή μπορεί να κρατήσει όρθια τη χειμαζόμενη οικογένεια. Τη μάνα που κάτω από την ποδιά της -πανάρχαιο σύμβολο θυσιαστικής αγάπης- μπορεί να σκεπάσει τα πάντα, όπως σοφά διαπίστωσε ο ελληνικός κόσμος. Τη μάνα που για τα παιδιά της είναι εφ’ όρου ζωής τροφός και δασκάλα τους, μεταγγίζοντας με ακρίβεια εργαστηρίου όλη την ανθρώπινη σοφία και εμπειρία μέσα από το παράδειγμα, τα λόγια και τα τίμια χέρια της. Τελικά, την ανδρεία μάνα που είναι πολυτιμότερη από λίθους πολυτελής (Μασσ. 31:10) και δεν παζαρεύεται στο χρηματιστήριο της πολιτικής ορθότητας.

            Για χιλιετίες και αιώνες στην κάθε παραμικρή γωνιά της γης, κάθε πολιτισμός, κάθε παράδοση ανθρώπινη, ύμνησε, τίμησε και σεβάστηκε τη μάνα ως ένα εκ των δύο συστατικών στοιχείων της οικογένειας χωρίς να το επιβάλλει ή να το νομοθετήσει κανείς. Η νομοθεσία που προστατεύει και θα προστατεύει πάντοτε τη μητέρα, είναι ο αλάνθαστος, άγραφος και προαιώνιος νόμος του Θεού και της φύσης, την επικαιροποίηση των οποίων καταφάσκει καθημερινώς η πανανθρώπινη εμπειρία. Στο άγιο πρόσωπό της εικονογραφείται η ακαταμάχητη θέληση των ανθρώπων όχι απλά να αναπαραχθούν ή να επιβιώσουν, αλλά να ζήσουν.

            Για εμάς τους άντρες, η σχέση μας με τη μητέρα είναι υιική ή συζυγική. Ως άντρες γενικώς, έχουμε χρέος να προστατεύουμε χωρίς εκπτώσεις και περιστροφές το δικαίωμά της στην ευλογημένη μητρότητα όπως η ανθρωπότητα το γνώρισε για χιλιετίες. Ως γιοί τους, αποτελούν για εμάς το αιώνιο λιμάνι καθώς εύστοχα το διατύπωσε ο ποιητής του φωτός Οδυσσέας Ελύτης: «Κι ένα τέταρτο μητέρας αρκεί για δέκα ζωές, και πάλι κάτι θα περισσέψει που να το ανακράξεις σε στιγμή μεγάλου κινδύνου». Ως σύζυγοι, αρκεί να εφαρμόζουμε καθημερινώς, την προτροπή ενός άλλου σοφού ανθρώπου: «To πιο σημαντικό έργο που ένας πατέρας μπορεί να κάνει για τα παιδιά του, είναι να αγαπάει τη μητέρα τους» (Theodore Hesburgh).

            Κλείνοντας, κι αφού αφενός ευχαριστήσω την πρόεδρο κ. Αραπάκου Μαρίνα και το Διοικητικό Συμβούλιο της Νέας Κίνησης Γυναικών Λακωνίας για την πρόσκληση  να μοιραστώ μαζί σας τις λίγες σκέψεις μου και αφετέρου τις συγχαρώ για το ουσιαστικό και συχνά αφανές κοινωνικό και πολιτιστικό τους έργο, επιτρέψτε μου να παραθέσω ένα πολύ μικρό απόσπασμα από το βιβλίο Πέτρος ο Πελοποννήσιος, μυθιστορηματική βιογραφία, στην παρουσίαση του οποίου ήταν παρούσα και μίλησε σχετικά η ιδρυτής της Νέας Κίνησης Γυναικών Λακωνίας κ. Ντία Τζανετέα:  

«Το φως μπήκε εκτυφλωτικό μέσα στο συσκοτισμένο σπίτι. Η γιαγιά η Όλγα ανοιγόκλεισε τα μάτια για να φέρει την όραση σε μιαν ισορροπία. Είχε ξέσκεπο το κεφάλι και σκούπιζε τα νερά απ’ τα χέρια της με ένα πατσαβούρι. Σαν αντίκρισε τους επισκέπτες, το κορμί της ακινητοποιήθηκε. Το χαμόγελο πάγωσε στα χείλη και οι κόρες των ματιών της διεστάλησαν ξανά κόντρα στους νόμους της φύσης. Τα χείλη της κινήθηκαν ελαφρά σαν κάτι να θελε να πει και το πατσαβούρι έπεσε απ’ τα χέρια της που ξάφνου ζύγιζε βαρύ.

«Μάνα!», ψέλλισε ο Πέτρος και χάθηκε στον παράδεισο των χεριών της Όλγας.

Κι ύστερα έπλασε ο Θεός την γυναίκα. Την αρχή και το τέλος του γένους των ανθρώπων. Την γυναίκα που ξεκίνησε ως Εύα μα συνέχισε ως μάνα, κι αυτό είναι που μετράει. Της δάνεισε ο Θεός το μοναδικό προνόμιο του τόκου και με το δάνειο αυτό, να μπορεί να τίκτει κέρδος· ένα νέον άνθρωπο, σάρκα από την σάρκα της και αίμα από το αίμα της. Στο αποκορύφωμα της προσφοράς της στην ανθρωπότητα η εκλεκτότερη απόγονος της Εύας, η Μεγάλη Μάνα, έτεξε Υιό έναν ολάκερο Θεό. Γι’ αυτό κάθε φορά που κάποιος λέει «μάνα», όλος ο κόσμος απαντά «ευχαριστώ».

Εμπρός στην κάθε μάνα οι καρδιές ανοίγουν, τα αμαρτήματα συγχωρούνται, ο πόνος απαλύνεται, το δάκρυ γίνεται ύδωρ καθαρτήριο, η χαρά πολλαπλασιάζεται, τα λόγια βρίσκουν αυτιά που είναι πάντοτε ευήκοα. Εμπρός στην Μεγάλη Μάνα τα γόνατα λυγίζουν, οι ψυχές βρίσκουν καταφύγιο, τα ακυβέρνητα καράβια οδηγούνται σε λιμάνι, ο οδοιπόρος ιχνηλατεί ξανά σωστά το άγνωστο, ο ασθενής βρίσκει επούλωση στα τραύματα του βίου. Το είχε πει κι ο παπά Ιουστίνος στον Πέτρο κάποτε: «Αν θέλεις κάτι απ’ το Θεό και δε στον δίνει, ζήτα το απ’ τη Μάνα του και θα στο δώσει». Αυτό τελικά είναι η μάνα. Η ευκαιρία του ανθρώπου να πραγματοποιήσει το αδύνατο...» (κεφ. Στο σπίτι του πατέρα, σ. 343-344).

 

Ευάγγελος Θεοδώρου

Κυριακή 12 Μαΐου 2024

Ι.Ν. Οσίου Νίκωνος Σπάρτης